Các sản phẩm có thời gian sử dụng lâu dài như ô tô, xe máy, máy tính,
điện thoại,… được thường bán ra đi kèm với điều kiện bảo hành. Trong
thời hạn bảo hành của sản phẩm nếu xảy ra hư hỏng thì người bán sẽ thực
hiện sửa chữa hoặc đổi mới sản phẩm cho người mua. Theo một nghiên cứu
gần đây ở Mỹ thì chi phí bảo hành sản phẩm bằng khoảng 1,4% – 11% lợi
nhuận của công ty. Các khoản nợ về bảo hành sản phẩm không chỉ là công
cụ để bảo hiểm, dự phòng rủi ro mà nó còn truyền tải tín hiệu về kết quả
trong tương lai của công ty, và nó cũng là công cụ để các nhà quản lý
thực hiện các hành vi quản trị lợi nhuận. Bài viết này sẽ làm rõ cách kế
toán chi phí bảo hành sản phẩm, hàng hoá theo các quy định trong chế độ
kế toán hiện hành.
Khoảng thời gian liên quan đến việc bảo hành có thể dàn trải ra hai
kỳ kế toán hoặc nhiều hơn. Theo nguyên tắc phù hợp thì công ty cần ghi
nhận chi phí bảo hành trong kỳ thực hiện bán hàng. Có ba phương pháp để
kế toán chi phí bảo hành sản phẩm, hàng hoá: (1) Phương pháp chi phí bảo
hành dồn tích; (2) Phương pháp tiền mặt có điều chỉnh; và (3) Phương
pháp bán riêng bảo hành.
Phương pháp chi phí bảo hành dồn tích
Theo phương pháp dồn tích, công ty ghi nhận chi phí bảo hành và khoản
nợ ước tính cho việc thực hiện bảo hành trong tương lai vào kỳ bán
hàng. Phương pháp này dựa trên giả định rằng công ty đưa ra chính sách
bảo hành để thúc đẩy doanh số, và do đó chi phí bảo hành ước tính cần
được ghi nhận để phù hợp với các khoản doanh thu này.
Ví dụ: Công ty HD bắt đầu sản xuất và đưa ra thị trường một dòng xe ô
tô mới từ tháng 1/2015 với chính sách bảo hành là sẽ sữa chữa miễn phí
(cả phụ tùng thay thế và tiến công, ngoại trừ các phụ tùng cần thay thế
do hao mòn tự nhiên) trong vòng 3 năm hoặc 100.000 km, tuỳ theo điều
kiện nào đến trước. Trong năm 2015 công ty đã bán được 1.000 xe với giá
bán 1.200.000.000 đ/xe, thuế tiêu thụ đặc biệt là 50%, thuế GTGT 10%,
giá vốn 600.000.000 đ/xe. Bằng kinh nghiệm của mình công ty ước tính
rằng 2% xe sẽ hỏng nặng với chi phí ước tính cho việc sửa chữa là
50.000.000 đ/xe, và 5% xe sẽ hỏng nhẹ với chi phí sửa chữa chữa ước tính
10.000.000 đ/xe. Trong năm 2015 công ty đã phát sinh chi phí bảo hành
là 400.000.000 đồng.
Chi phí bảo hành ước tính cho số xe tiêu thụ năm 2015 là:
1.000 x 2% x 50.000.000 + 1.000 x 5% x 20.000.000 = 2.000.000.000 đ.
Các bút toán mà công ty phản ánh việc bán xe từ 4-12/2015 như sau:
- Phản ánh doanh thu bán xe:
Nợ TK 111, 112, 131 1.320.000.000.000
Có TK 5112 800.000.000.000
Có TK 3332 400.000.000.000
Có TK 33311 120.000.000.000
Nợ TK 632 600.000.000.000
Có TK 155 600.000.000.000
- Trích trước chi phí bảo hành:
Nợ TK 641 2.000.000.000
Có TK 3521 2.000.000.000
- Chi phí bảo hành phát sinh:
Nợ TK 3521 400.000.000
Có TK 154, 152, 334, 331, 336 400.000.000
Trên Báo cáo kết quả kinh doanh năm 2015, công ty báo cáo chi phí bảo
hành đối với số sản phẩm đã bán năm 2015 là 2.000.000.000. Trên Bảng
cân đối kế toán năm 2015, số dư Có TK 3521 cho dòng xe này là
1.600.000.000 sẽ được trình bày ở phần Nợ ngắn hạn hay dài hạn? Giả sử
công ty ước tính chi phí bảo hành cho số xe đã bán năm 2015 sẽ phát sinh
trong năm 2016 là 500.000.000 đ, năm 2017 là 600.000.000 đ, năm 2018 là
500.000.000 đ. Trong trường hợp này công ty sẽ trình bày ở phần Nợ ngắn
hạn là 500.000.000 đ tương ứng với khoản nợ bảo phải thực hiện năm
2016, 1.100.000.000 đ ở phần Nợ dài hạn tương ứng với khoản nợ bảo hành
phải thực hiện năm 2017, 2018.
Năm 2016, khi phát sinh chi phí bảo hành liên quan đến 1.000 chiếc xe đã bán trong năm 2015 công ty HD ghi:
Nợ TK 3521 500.000.000
Có TK 154, 152, 334, 331, 336 500.000.000
Phương pháp bán khoản bảo hành
Nhiều công ty bán khoản gia hạn bảo hành ngoài thời hạn bảo hành cơ
bản. Chẳng hạn các công ty xe hơi hay công ty sản xuất máy tính có thể
bán khoản gia hạn bảo hành 1 năm hoặc 2 năm với một số tiền nhất định,
và thông thường khoản gia hạn bảo hành này nếu khách hàng mua ngay khi
mua sản phẩm thì giá sẽ thấp hơn khi mua khoản gia hạn bảo hành sau đó.
Trong trường hợp khi bán sản phẩm, hàng hoá mà có kèm thêm bán khoản gia
hạn bảo hành thì công ty áp dụng phương pháp bán khoản bảo hành và ghi
nhận riêng rẽ doanh thu của sản phẩm, hàng hoá và khoản gia hạn bảo
hành.
Ví dụ: Giả sử công ty HD ở trên có gói gia hạn bảo hành 2 năm hoặc
50.000 km tuỳ theo điều kiện nào đến trước cho dòng xe mới của mình khi
khách hàng mua xe với giá 12.000.000 đ (chưa bao gồm thuế GTGT 10%). Nếu
khách hàng mua khoản gia hạn này thì sau khi hết thời hạn bảo hành tiêu
chuẩn, khách hàng sẽ được công ty tiếp tục bảo hành miễn phí trong thời
gian 2 năm (hoặc 50.000 km tuỳ theo điều kiện nào đến trước).
Giả sử tháng 1/2015 có một khách hàng mua một chiếc xe và mua kèm
thêm gói gia hạn bảo hành thì các bút toán hạch toán về doanh thu, giá
vốn như sau:
- Phản ánh doanh thu bán xe:
Nợ TK 111, 112, 131 1.333.200.000
Có TK 5112 800.000.000
Có TK 3332 400.000.000
Có TK 3387 12.000.000
Có TK 33311 121.200.000
Nợ TK 632 600.000.000
Có TK 155 600.000.000
Các bút toán hạch toán về các chi phí bảo hành tiêu chuẩn vẫn tương tự như ở trên.
Cuối năm 2015 khi lập Báo cáo tài chính, khoản doanh thu chưa thực
hiện về bảo hành gia hạn được trình bày ở phần Nợ dài hạn vì thời hạn
thực hiện nghĩa vụ này trên 12 tháng.
Do
dịch vụ bảo hành gia hạn chỉ thực hiện vào năm 2018 và 2019 nên
khi lập Báo cáo tài chính năm 2017
kế toán trình bày doanh thu chưa thực
hiện của khoản gia hạn bảo hành ở phần Nợ ngắn hạn 6.000.000 đ và Nợ
dài hạn là 6.000.000 đ.
Khoản doanh thu chưa thực hiện của gói gia hạn bảo hành này sẽ được
phân bổ theo phương pháp đường thẳng trừ khi có phương pháp khác hợp lý
hơn. Cuối năm 2018 công ty hạch toán doanh thu:
Nợ TK 3387 6.000.000
Có TK 5113 6.000.000
Các chi phí phát sinh cho gói bảo hành gia hạn của khách hàng này năm 2018 là 4.000.000 đ
kế toán kết chuyển vào giá vốn:
Nợ TK 632 4.000.000
Có TK 154, 331,.. 4.000.000
Khi lập Báo cáo tài chính năm 2018, khoản doanh thu chưa thực hiện
của khoản gian hạn bảo hành còn lại của khách hàng này 6.000.000 đ được
trình bày ở phần Nợ ngắn hạn.
Phương pháp tiền mặt có điều chỉnh
Theo phương pháp tiền mặt có điều chỉnh, công ty ghi nhận chi phí bảo
hành là chi phí trong kỳ phát sinh việc sửa chữa sản phẩm phải bảo
hành.Theo cách này thì chi phí bảo hành được ghi nhận vào chi phí của kỳ
sửa chữa chứ không phải kỳ thực hiện bán hàng. Do vậy phương pháp này
không tuân thủ nguyên tắc phù hợp trong kế toán. Nếu chiếutheo các
nguyên tắc kế toán thì phương pháp này là không hợp lý. Trong thực hành
kế toán thì phương pháp này có thể được áp dụng trong các trường hợp:
- Đứng trên quan điểm lợi ích/chi phí, khi thời gian bảo hành tương
đối ngắn thì việc trích trước chi phí bảo hành ước tính là không cần
thiết. Chẳng hạn cửa hàngA bán điện thoại thông minh đã qua sử dụng áp
dụng thời gian bảo hành là 1 tháng cho tất cả các sản phẩm bán ra. Vì
thời gian bảo hành tương đối ngắn nên nghĩa vụ nợ bảo hành tại thời điểm
lập báo cáo không lớn, công ty không cần thiết phải trích trước chi phí
bảo hành khi bán hàng mà hạch toán vào chi phí khi phát sinh.
Khi phát sinh chi phí bảo hành, kế toán ghi:
Nợ TK 641
Có TK 152, 334,111,…
- Công ty không thể ước tính một cách đáng tin cậy về giá trị nghĩa vụ
bảo hành tại thời điểm bán hàng. Giả sử công ty B mới đi vào hoạt động
từ 1/1/2015, công ty sản xuất một loại sản phẩm mới và bán chúng với
thời hạn bảo hành là 1 năm. Tuy nhiên công ty không có các thông tin
đáng tin cậy để ước tính về giá trị của nghĩa vụ bảo hành phát sinh.
Trong trường hợp này công ty không trích trước chi phí bảo hành khi bán
hàng mà hạch toán vào chi phí khi thực sự phát sinh chi phí bảo hành.
Như vậy có ba phương pháp khác nhau để kế toán chi phí bảo hành sản
phẩm, hàng hoá: (1) Phương pháp chi phí bảo hành dồn tích; (2) Phương
pháp tiền mặt có điều chỉnh; và (3) Phương pháp bán riêng bảo hành. Việc
lựa chọn phương pháp nào phù hợp là tuỳ thuộc vào bản chất của khoản
bảo hành (bảo hành tiêu chuẩn – bảo hành gốc hay bảo hành gia hạn) và
thực tế phát sinh tại doanh nghiệp. Phương pháp tiền mặt có điều chỉnh
rất đơn giản nhưng chỉ phù hợp với các sản phẩm có thời gian bảo hành
ngắn hoặc khi không thể ước tính một cách đáng tin cậy vệ độ lớn của
nghĩa vụ bảo hành. Phương pháp chi phí bảo hành dồn tích đảm bảo nguyên
tắc phù hợp trong kế toán và theo đó, chi phí bảo hành được ghi nhận vào
chi phí của kỳ bán hàng thông qua việc trích trước. Phương pháp bán
khoản bảo hành được áp dụng khi khoản bảo hành được bán thêm ngoài khoản
bảo hành tiêu chuẩn, và khi đó công ty sẽ hoãn lại khoản doanh thu dịch
vụ bảo hành bán thêm để ghi nhận vào kỳ mà dịch vụ bảo hành này được
thực hiện.
nguồn : http://www.webketoan.vn/ke-toan-chi-phi-bao-hanh-san-pham-hang-hoa.html
